De grote druk op de mantelzorg bleek ook uit de landelijke evaluatie van de Wet langdurige zorg, aldus Nap. Mantelzorgers zaten er aardig doorheen en zeiden ondersteuning nodig te hebben. Zet dit thema maar eens naast een volgende uitdaging: de grote werkdruk bij de professionele zorg, vervolgt hij. ‘De tekorten lopen alleen maar op. Is technologie zo in te zetten dat we ook de werkdruk op de professionals verlichten? En kunnen we tegelijk hun werkplezier vergroten?’ Ook daarbij kan technologie wellicht helpen. Maar, zo zegt Nap er meteen bij: blijf wel altijd breder kijken, want technologie is niet hét antwoord op alle vragen.

Cruciaal is dat alle partners in een co-design-proces accepteren dat de uitkomst van het traject onzeker is. En dat het ook niet erg is om te falen. Nap: ‘Maar faal dan wel snel en deel het met iedereen!’ Zeker in de korte projecten laat je proefballonnetjes op, waarvan er hopelijk een paar verder kunnen, zoals Nap het formuleert. Kansen verkennen gaat over zicht krijgen op mogelijke vermarkting, en ook daar is samenwerking cruciaal. Vilans heeft er als kennisorganisatie belang bij dat technologische oplossingen op de markt komen, maar niet bij een specifiek product of dienst. Nap: ‘Dat belang heeft de leverancier uiteraard wel. Die stopt al zijn energie in de oplossing. En de ervaring leert dat het heel lastig kan zijn om te zeggen: dit is het toch niet, we gaan wat anders proberen.’ 

Net als in de fase van kansen verkennen, ga je het ontwikkeltraject open in. Dus zonder vastomlijnde verwachtingen. Nap: ‘Designers noemen het een fuzzy proces. In het begin is het echt een rommeltje en pas gaandeweg krijg je meer focus. Je hoort ook vaak: als het 100% voorspelbaar zou zijn, heb je gewoon geen innovatie. Wie te weinig flexibel is, niet goed luistert naar nieuwe wensen en daar het product of de dienst op aanpast, krijgt niets nieuws. En uiteindelijk dus ook geen succes.’ Binnen internationale programma’s is dat overigens soms best lastig. Want subsidieverstrekkers willen graag weten wat je aan het eind oplevert, aldus Nap. ‘Je kunt niet in je projectvoorstel zeggen: de uitkomst is een idee. Maar of er ook een bruikbaar product of een innovatieve dienst uitkomt, dat weet je gewoon nog niet. Terwijl je wel geacht wordt zo te koersen.’ 

Toch gaat het uiteindelijk om meer dan dit soort ‘harde’ maten, zegt Nap. ‘In de waardebepaling zullen we ook steeds meer oog gaan krijgen voor aspecten als de waardigheid van een cliënt. Of voor waarden als privacy en inclusie.’ Nap spreekt over een ‘effectenkaart’, een soort matrix waarin je doelen, behoeften en wensen afzet tegen de verwachte impact van een interventie – in het geval van AAL een technologische oplossing. Het is een concrete manier om verschillende waarden te wegen, waarbij je zowel de ‘harde’ als de ‘zachte’ baten in de analyse meeneemt. Nap: ‘Bij de implementatie van technologie gaat het om een maatschappelijke businesscase, met een brede inventarisatie van kosten en opbrengsten van de inzet van verschillende partijen. Zo kun je gerichter in gesprek over wie wat gaat investeren om een oplossing te helpen realiseren.’