Samenwerking zorg en onderwijs begint bij de relatie

Projectleider Sarah Walburg: ‘Onderwijs en zorg werken veel samen, maar professionals ervaren soms overlap en versnippering door de verschillende organisaties en systemen. Ook klinkt handelen vanuit het perspectief van het kind en de ouder simpel, maar dat is het niet. Mede door de waan van de dag en de werkdruk.’

‘Neem bijvoorbeeld de taal die we spreken. We denken dat een professional in het basisonderwijs en een zorgprofessional hetzelfde bedoelen, maar in de praktijk blijkt de betekenis toch anders.’

Zorgprofessional Lieuwkje Boomsma: ‘Een goed voorbeeld daarvan is “tot ontwikkeling komen”. Volgens het onderwijs komt een kind door te leren beter in zijn vel zitten. Terwijl de zorg vindt dat een kind eerst lekker in zijn vel moet zitten om tot leren te komen. De manier waarop een kind tot ontwikkeling komt, is dus anders.’
‘In de praktijk gaan leerkrachten tot het uiterste om een kind in de klas te houden en ze zijn daarbij heel zelfredzaam. Daardoor wordt hulp soms te laat ingeschakeld en kan een kind voor langere tijd uitvallen.’

Sarah Walburg is een van de projectleiders van het Leernetwerk ‘Samen­werking Zorg en Onder­wijs’ van de Kenniswerk­plaats Jeugd Friesland. Daarnaast werkt ze als docent en onderzoeker aan de NHL Stenden Hogeschool.

Lieuwkje Boomsma werkt als regiomanager bij Horizon Begeleiding. Tijdens het Leernetwerk deed ze ook master-onderzoek naar de verbinding tussen zorg en onderwijs.

Boomsma: ‘Met vertrouwen. Samenwerking gaat goed als er een relatie is. Als ambulant begeleider moet je eerst die relatie opbouwen en je moet weten wat je van elkaar kunt verwachten. Zorgprofessionals bieden tips of tools, maar passen die in een schoolklas? Een kind structureel iedere dag een uur individuele instructie geven is niet haalbaar zonder extra ondersteuning. Collega-ambulant werkers adviseer ik om met de leerkracht af te stemmen wat mogelijk is. Een leerling die vaak achterom kijkt en niet tot werken komt, kun je ook een plek achter in de klas geven. Dat is een kleine interventie die goed is in te passen.’

Boomsma: ‘Klopt, mijn sociale kaart is groter geworden. Ik nodig deelnemers uit bij onze ‘Denk-Doe-tafels’, waar zorgprofessionals samen met het onderwijs en gemeenten onderzoeken hoe we onze expertise kunnen bundelen. Ook heb ik de tool Formulier Integrale Samenwerking ontwikkeld. Die helpt om tot een gezamenlijk doel te komen. En ik leerde om niet op een grote verandering vanuit de overheid te wachten, maar zelf de eerste stap te zetten. Zo zijn onze OZO-trajecten ontstaan, de Onderwijs-Zorg-Ondersteuners. Mede dankzij mijn onderzoek en de masterscriptie zetten wij nu 6 OZO-ers in op 3 basisscholen. Die kennen de leerkrachten, intern begeleiders en de kinderen. De stap om hulp in te roepen als je het even niet meer weet is kleiner. Effectief, want het leidt tot minder uitval, er zijn minder incidenten en geen schorsingen. Sommige uitkomsten zijn niet uit te drukken in geld, maar maken een groot verschil voor het welzijn van kinderen.’